Vedat KOSAL ( 1957-2001)

Vedat Kosal 1957’de İstanbul’da doğdu. 10 yaşında Cemal Reşit Rey’den piyano ve kompozisyon dersleri almaya başladı. 1972’de orkestrayla ilk konserini vererek bir çok konsere, radyo ve tv kaydına solist olarak kstışdı. 1975’te İstanbul Flarmoni Ödülünü aldı.

Alman Lisesini ve İstanbul Devlet Konservatuarı’nın yüksek bölümünü bitirdikten sonra Münih Müzik Akademisi’nde Hugo Steurer’nin öğrencisi oldu. 1982’de Ludwig Hoffman’ın master sınıfından mezun oldu. Çalışmalarını Londra’da Maria Curcio, Halina Czerny-Stefanska ve Reter Feuchtwanger’le sürdürdü. Çeşitli vesilelerle piyanosunu György Cziffra, Jorge Bolet ve özellikle etkisinde kaldığı Shura Cherkassky’ye dinletti. İtalya’da muhtelif yarışmalarda ödül ve derece aldıktan sonra 1986’da Darmstadt’da II. Federal Alman Shopin Piyano Yarışması’nda ödül alarak aynı zamanda Danimarka tarafından ihdas edilen bir Chopin Sonatın en iyi icracısı ödülüne de (marche funebre’li sonat için) lâyık görüldü.

1979’dan itibaren Avrupa’da konserler verdi, birçok festivale solist olarak katıldı. Plak (LP) ve CORIOLAN şirketine CD kayıtları yaptı. Türk Beşleri’nin eserlerini CD olarak kaydetti. Özellikle Almanya’da önemli radyo ve televizyonlarda çok sayıda program yaptı. SWF Tele-Akademie’ye yaptığı Jaun Paul Schumann TV programı, Bavyera Radyo ve Tv’sinin Medientage 1997 Festivali’nde Charles Kalman’ın jübilesinde besteciyle beraber verdiği Kalamania konseri ve Bavyera Radyosu’na yaptığı bir saatlik Türk Müziği’ni tanıtan programı bunlar arasında sayılabilir.

Vedat Kosal 1988’den beri Steinway sanatçısıdır. (New York’ta Carnegie Hall’deki 500.000 inci Steinway piyanosunu imzalayanlar arasında ülkemizden İdil Biret, Güher ve Süher Pekinel ile Vedat Kosal bulunuyordu).

Herkulessaal, Gasteig gibi büyük salonlarda resital verip, muhtekif orkestralarla çalan Kosal, hakkında Avrupa’da çıkan çok sayıda kritikte özellikle romantik müziğin, öncelikle Chopin, Schumann, Schubert ve Liszt’in önemli bir yorumcusu olarak kabul edilmesine rağmen, repertuarı Barok’tan modern müziğe kadar her devri kapsamaktadır.

Romantik müziğin yanında uzmanlaştığı bir alan da Türk Beşleri ve diğer Türk bestecilerinin eserleriyle, Osmanlı Sarayı’nda Klasik Batı Müziği’dir (padişahlar, şehzade, sultanlar ve Musika-ı Hümayûn şeflerinin eserleri). Bir çok besteci kendisine eser ithaf etmiştir. Özellikle Türk ve Osmanlı eserlerinin yanısıra bazı Avrupalı bestecilerin eserlerinin de ilk çalınışını yapmıştır. CD’lerindeki eserlerin önemli bir kısmı dünya prömiyeri mahiyetindedir. Ayrıca müzikoloj, edebiyat ve tarih gibi mevzularda konferanslar verip makaleler yayınlamıştır.

Piyanist Aydın Karlıbel arkadaşı Vedat Kosal’ı anlatıyor:

Vedat Kosal'ı 3 Haziran 2001'de 44 yaşında trajik bir şekilde kaybetmiş olmamız müzik yaşantımızda yeri doldurulamayacak bir büyük kayıp olarak hayranlarını ve sevenlerini derinden sarsmıştır.        

Yıldız Teknik Üniversitesi bünyesinde onu sevenlerin ve muhterem anneleri Renin Kosal hanımfendinin bağışlarıyla kurulmuş olan ve Haziran 2002 de açılış resitalini çalmakla onurlanmış olduğum Vedat Kosal Müzik Araştırmaları Merkezi VEKOM, birbirinden yetenekli gençlerimizi Vedat Kosal'ın ışığıyla her yıl buluşturmakta, anısı yaşamaya devam etmektedir.   

Almanların tabiriyle sanatına ‘akrebisch' yani kılı kırk yaran, bir kuyumcu titizliğiyle  yaklaşımı, onun mükemmeliyetçi özelliğinin önemli bir parçası idi. Vedat küçük yaşta piyanonun yanısıra zengin bir edebiyat ve tiyatro kültürüyle yoğrularak büyümüş, radyofonik piyeslerde yer almıştır.         

Yurtdışında ülkemizi başarıyla temsil etmiş olan Kosal, kaybolmaya yüz tutmuş bir tradisyonun en son temsilcileri arasındadır. Cemal Reşid Rey hocamız söz konusu tradisyon vesilesiyle bizlere derslerde ‘sizler Chopin'in ve Liszt'in öğrencilerisiniz derdi: Eduard Mathe'nin ve Alfred Cortot'nun yoluyla Chopin'in, Charles Widor ve Raoul Laparra'nınkiyle de Liszt'in.         

Vedat ile olan en eski ve derin bağım hiç şüphesiz aile dostumuz, İstanbul Şehir Orkestrası'nın değerli kontrabasçısı merhum Remzi Dölensoy'un ikimizi de Cemal Reşid Rey hocamıza talebe olarak götürmüş olmasıdır.  Vedat ile ilk tanışmam Ortaokul yıllarımıza rastlar. Cemal bey kendisinden o günlerde nadiren sarfettiği övgü ile söz ederdi.          

Vedat’ın, Cemal Reşid Rey hocamızın Prelüd ve Füglerinin Maçka Maden Salonu'nda Seher Tanrıyar ile icrası gençlik yıllarımın unutamadığım anıları arasındadır. Hocamızın Aaron Copland ile tanışarak Lincoln Center'e davet edilişi o günlere rastlar.

Münich'te 1976 yılında, Vedat'ı ziyaret ettiğim yıllar, onun Hochschule'de zorlu çabalarla piyano edebiyatının güç basamaklarını emin adımlarla tırmanmakta olduğu devreye rastlar. Konservatuarın lojmanında küçük bir odada, bir yatak, bir ocak ve piyanosuyla yaşamaktaydı. Birlikte Münich'te bir gezinti yapmıştık. İlerki yıllarda Münich'te günlerini geçirdiği ve Sarayında konserler vermiş olduğu Nymphenburg beldesi dünyanın en önemli müzik merkezleri arasında yer alır.       

Vedat Kosal'ı kendisini ölümsüz kılan anılarıyla, çağdaş Türk bestecilerini de içeren geniş repertuvarı, yurtdışı ve yurtiçinde vermiş olduğu sayısız resitalle ülkesinin seçkin bir sanat elçisi, verdiği Masterclass'lar, kaydetmiş olduğu değerli CD'ler, Osmanlı Saray Müziği'nden yapmış olduğu transkripsiyonlar, derlediği tarihi kataloglar, çevirileri, konferansları ve kaleme almış olduğu ‘Osmanlı'da Batı Müziği' başlıklı kitabıyla, derin kültürlü, nezaket ve zarafetin zirvesinde bir İstanbul beyefendisi olarak hatırlayıp anmaktayız.          

2007 yılında  Lila Müzik firmasının Vedat Kosal'ın seçkin kayıtlarını iki CD halinde yayınlamış olması onun anısına sunulmuş değerli bir armağandır.

Kosal’ın vefat yıldönümü olan 3 Haziranda, birbirinden değerli sanatçılarımızın Yıldız Teknik Üniversitesi'nde Vedat Kosal anısına sundukları dinletiler artık bir geleneğe dönüşmüş bulunmaktadır. Onu çok sevdiği eski tabirlerden biriyle tanımlamak gerekirse, Vedat için ‘parmakla gösterilen' anlamına gelen ‘müşar-ül-bi'l –benan' sözünü kullanmamız mümkündür.       

Yıllar sonra ilk seslendirilişini yapmak üzere hazırlamakta olduğum Vedat Kosal'ın ‘Boğaziçi'nde bir Gezinti' başlıklı beş bölümlük piyano süiti,  hocamız Cemal Reşid Rey'in kompozisyon prensiplerini  genç yaşında ne kadar dikkatle gözlemleyerek özümsemiş olduğunun harikülade bir kanıtıdır.        

Bu büyük sanatçımızı ebedi hasret ve rahmetle anıyor, aziz hatırası önünde saygıyla eğiliyorum.   

Dr Aydın Karlıbel 

Mecidiyeköy 2013